1- افتادگی رحم و مثانه یعنی چه؟
به گفته‌ی خانم دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زنان و زایمان تهران رحم و مثانه در موقعیت های طبیعی خود معمولا درقسمت بالای انتهای داخلی واژن (مهبل) توسط عضلات و رباط های حمایتی نگهداری می‌شوند. پوشیدگی و پارگی روی این ساختارهای حمایتی در لگن می تواند اجازه دهد تا کف رحم ، کف مثانه یا هر دو در لایه های عضلانی و رباط خم شود. هنگامی که این پدیده رخ می دهد، رحم یا مثانه سبب ایجاد برآمدگی در قسمت داخلی واژن می شود.
در موارد شدیدتر، امکان داردکه رحم یا مثانه روی آن از وسط خم گردد تا بتواند به خوبی فعالیت کند، که این برآمدگی می تواند در دهانه واژن ظاهر شده یا حتی به صورت بیرون زدگی نمایان گردد. وقتی رحم به سمت پایین خم می شود ، به آن پرولاپس رحم گفته می شود. به همین صورت هنگامی که مثانه خم می گردد، به آن پرولاپس مثانه گفته می شود، که به عنوان یک سیستوسل نیز شناخته می شود.
افتادگی رحم محدودیت سنی ندارد ولی معمولا پس از دوران یائسگی یا در زنانی دیده می شود که حداقل سابقه یک یا دو زایمان طبیعی واژینالی داشته یا در مواردی دچار مشکلی در عضلات و سایر بافت های دستگاه تناسلی شده باشند.
2- مهمترین علل افتادگی رحم و مثانه
• فشار ناشی از حاملگی و زایمان
• زایمان های پرتعداد واژینال طبیعی علی الخصوص زایمان نوزادان درشت
• زایمان دردناکی که موجب صدمه جدی به عضلات کف لگن و بافت های پشتیبان گردد.
• وارد آمدن ضربه به ناحیه لگنی و عواملی که باعث فشار بیرونی بر رباط ها و عضلات می گردند.
• افزایش سن
• کاهش میزان استروژن
• بیماری هایی همچون تومورها، سرفه مزمن و زور زدن زیاد یا یبوست مزمن که باعث افزایش فشار داخل شکمی می شوند.
• تناسب جسمی نامناسب
• چاقی
• جراحی
• انجام شغل‌هایی با فعالیت جسمانی سنگین
• عوامل ژنتیکی
• ناکارآمدی عروق مغزی
• انسداد خروج ادرار
• تحریک موضعی یا عفونت
گاهی اوقات نیز دلایل این بیماری شناسایی نمی گردد.
3- علائم افتادگی رحم و مثانه
موارد خفیف این بیماری معمولا علائم خاصی را نشان نمی‌دهد ولی در موارد پیشرفته‌تر می‌تواند با علائمی همراه باشد. مانند:
• احساس ناراحتی در واژن، لگن، زیر شکم، کشاله ران یا کمر که به صورت احساس تیر کشیدن یا درد توصیف شده که در طی رابطه جنسی و قاعدگی به صورت درد شدیدتری نیز بروز می‌کند.
• احساس سنگینی یا فشار در ناحیه واژن.
• بیرون زدن بافتی صورتی رنگ از واژن همراه با بروز خارش یا زخم های کوچک همراه با خونریزی.
• عدم توانایی بیمار در کنترل ادرار طی بروز احساساتی همچون خنده، سرفه، عطسه و یا بلند کردن اجسام سنگین
• تکرر ادرار
• عفونت مکرر مجاری ادرار به دلیل عدم تخلیه کامل ادرار
• نیاز به فشار مکانیکی با انگشتان به واژن، مقعد یا پوست کنار واژن برای تخلیه مثانه یا ایجاد حرکاتی در روده جهت خروج مدفوع
• درد در زمان رابطه جنسی، خروج غیرارادی ادرار هنگام رابطه جنسی یا عدم توانایی در رسیدن به ارگاسم
• ترشح مرطوب که می تواند که لباس زیر را کثیف کند.
• در موارد شدید با احتباس ادراری و درد ناشی از آن و آنوری(عدم تشکیل ادرار)
• یبوست و یا اسهال
• زور پیچ(تنسموس)
• بی اختیاری مدفوع
• لکوره (افزایش ترشحات واژن)
• منوراژی (افزایش حجم خونریزی قاعدگی)
• منو متروراژی (خونریزی زیاد قاعدگی+لکه بینی)
4- عفونت، شایع ترین عارضه افتادگی رحم
طبق گفته های خانم دکتر ویدا یوسفیان متخصص زنان سعادت آباد افتادگی یا پرولاپس رحم از نظر شدت شامل سه سطح می باشد، معمولا در سطح سوم پرولاپس، شدیدترین آن، رحم از واژن خارج می گردد.
معمولا هیچ نشانه ای در پرولاپس نوع خفیف دیده نمی شود، اما در نوع پرخطر آن بیمار احساس پری در مهبل دارد. به همین صورت در انواع خطرناک پرولاپس رحم، گردن رحم صدمه دیده و با افتادگی رحم، امکان ایجاد امکان عفونت در ناحیه رحم در نتیجه برخورد دائمی با لباس بیشتر می گردد.
همچنین بعضی اوقات پرولاپس در اندام‌های دیگری مانند مثانه و راست‌روده رخ می دهد و موجب بروز مشکلاتی در تخلیه ادرار و افزایش ریسک عفونت می گردد. مشکل در بافت های هم بند اطراف راست‌روده، ناتوانی در دفع مدفوع را در پی خواهد داشت. بی اختیاری، افزایش خطر عفونت یا آسیب به اعضاء لگن، انسداد مجرای ادرار، عفونت مثانه و ادرار در نتیجه عدم تخلیه کامل مثانه از دیگر عوارض است.
5- نحوه تشخیص افتادگی رحم و مثانه
با تشخیص زودهنگام پرولاپس رحم، می توان آن را به آسانی با متدهای مختلف و بدون جراحی برطرف نمود. بررسی لگن و ناحیه‌ی تناسلی مراجعه کننده برای تشخیص پرولاپس مثانه اجباری می باشد. همزمان با نمایان شدن مثانه در واژن، پرولاپس مثانه اثبات می گردد.
آزمون‌های تشخیصی شامل:
1- پاپ‌اسمیر
2- آزمایش ادرار
3- سونوگرافی یا سی‌تی‌اسکن لگن
4- بیوپسی آندومترو پیلوگرافی داخل وریدی (که روشی جهت بررسی کلیه‌ها و مجاری ادراری با تزریق ماده حاجب در جریان خون است)
خانم دکتر ویدا یوسفیان متخصص زنان و زایمان شهرک غرب در ادامه افزود: در موارد خیلی خفیف، پزشک امکان استفاده از سیستوگرافی با ماده حاجب عکس رنگی (VCUG) برای کمک به بررسی بهتر خواهد داشت.
VCUG، مجموعه تصاویری می باشد که در نتیجه عکس برداری با استفاده از پراش پرتو X درطول تخلیه ادرار دریافت می گردد. پزشک با استفاده از این عکس ها می تواند فرم مثانه و علل اختلال ادراری را تعیین نماید. به همین صورت این احتمال وجود دارد که پزشک برای بررسی دلایل دیگر احتمالی ناراحتی یا اختلال ادراری، دیگر بخش های شکم را مشاهده یا عکس برداری نماید.
پس از شناسایی بیماری، احتمالا پزشک متخصص عصب‌ها، عضلات و شدت جریان ادرار را جهت انتخاب روش درمانی مناسب بیمار موورد نظر بررسی می کند.
اگر پزشک متخصص تشخیص دهد، احتمالا آزمایشی با نام یورودینامیک تصویری نیز صورت پذیرد. بعضی مواقع، به این آزمایش نوار مثانه (EKGs) نیز می گویند. یورودینامیک، میزان فشار و حجم مثانه را اندازه‌گیری کرده و برای تشخیص درست اورولوژیست خیلی مفید است.
همچنین طبق یافته های ما از این دکتر زنان خوب در شهرک غرب سیستوسکوپی (مشاهده درون مثانه با اسکوپ) از متدهایی می باشد که جهت تصمیم گیری مناسب پزشک بسیار موثر است. برخی مواقع در زمان انجام این آزمایش، تصویر درون مثانه در صفحه مانیتور نمایش داده شده تا مراجعه کننده نیز همزمان با پزشک بتواند تصویر را مشاهده کند. سیستوسکوپی، خطر کمی داشته و برای بیشتر مراجعین قابل تحمل می باشد.
6- نحوه درمان پرولاپس رحم و مثانه
افتادگی رحم خفیف به درمان خاصی نیازمند نبوده و معمولا تمرینات و ورزش‌هایی می توانند سبب پیشرفت معالجه شوند که موجب محکم شدن عضلات و رباط‌های کف لگن گردند، اما در صورتی که بیماری در سطح خطرناکی بوده و فعالیت‌های بیمار را دچار مشکل نماید، مراجعه کننده حتما باید معالجه شود. به طور معمول نشانه های ضعیف با تمرینات بدنی، هورمون تراپی و شیاف واژینال در صورت نیاز معالجه می گردند. موارد دیگر احتمال دارد به جراحی نیازمند باشند. اگر نشانه های این بیماری بعد از گذشت سه ماه کماکان بهبود نیابند، پزشک می تواند در صورت تمایل بیمار را جراحی کند.
از طریق روش های زیر می توان پرولاپس رحم را معالجه کرد:
• کم کردن وزن برای کاهش فشار وارده بر روی عضلات لگن
• اجتناب از وزنه برداری
• انجام تمرینات کگل برای تقویت عضلات واژن
• استفاده از پساری که با هدف حفظ، محکم کردن و تقویت رحم و دهانه رحم در محل مناسب و درست می باشد که از طریق واژن در قسمت زیر دهانه رحم جایگذاری می گردد. معمولا پرولاپس های خطرناک مثانه که با پساری نیز غیر قابل‌کنترل می باشند، برای درمان به عمل نیاز مبرم خواهند داشت.
جهت انجام این عمل پزشک می تواند با بررسی شرایط بیمار به بیهوشی عمومی، بی‌حسی منطقه‌ای یا بی‌حسی موضعی بپردازد. در عمل های کوچک‌تر، مراجعین بلافاصله ترخیص شده و به خانه باز می گردند.
• مصرف استروژن با تجویز اورولوژیست جهت تقویت بازسازی و احیای بافت واژن
• تحریک الکتریکی: پزشک از یک کاوشگر متصل به دستگاه جهت ایجاد جریان های الکتریکی ضعیف برای عضلات مورد نظر درون واژن یا کف لگن استفاده می نماید. این جریان‌ها، به عضلات فشار وارد کرده و سبب آنها می شوند و موجب بهبود عضلات می شوند. نوعی تحریک الکتریکی با تهاجم کمتر که از خارج از بدن، باعث تحریک عصب زهاری (پاندندال) شده و سبب فعالسازی عضلات کف لگن می گردند، علاوه براین به معالجه بی‌اختیاری ادرار نیز کمک می نماید.
• بیوفیدبک: حسگری برای مانیتورینگ حرکات عضلانی واژن و کف لگن می باشد. ضمنا، دکتر فعالیت هایی جهت بهبود عضلات این قسمت از بدن پیشنهاد می کند که به انقباض عضلات دیواره‌ی واژن کمک کرده و سبب رفع نشانه های پرولاپس مثانه را برطرف می گردد یا آنها را تسکین می‌دهند.
• گزینه های جراحی درمان افتادگی رحم
• جراحی ترمیمی رحم که در طول این جراحی، پزشک رحم را در جای خود تثبیت کرده و عضلات را به یکدیگر نزدیک می کند.
• عمل واژن یا ایجاد برش بر روی ناحیه شکمی یا توسط لاپاراسکوپی صورت می گیرد که معمولا بر طبق سن فرد، سطح نشانه های بیماری، سابقه بیماری های دیگر، تمایل برای بارداری در آینده و تمایل برای داشتن ارتباط جنسی برگزیده شده و هدف آن بازگرداندن آناتومی طبیعی بدن، کم کردن نشانه های بیماری، بازگردن عملکرد طبیعی مثانه و روده و افزایش توانایی فرد جهت برقراری ارتباط جنسی می باشد.
• همچنین هیسترکتومی که در طول این روش اورولوژیست رحم را از طریق شکم یا واژن خارج کرده که باعث ناتوانی در حفظ و نگهداری مثانه شده و در نتیجه پرولاپس مثانه را در پی خواهد داشت.
ورزش کگل:
نمایشگر ویدیو
7- جراحی پرولاپس رحم و مثانه
اگر پزشک صلاح بداند که انجام عمل بر عواقب آن برتری دارد، انجام عمل را برای بیمار تجویز می کند که امری مرسوم بوده بیشتر بیماران پس از مدت زمان کوتاهی، تقریبا شش هفته، می توانند کارهای روزمره خود را از سر بگیرند. مع هذا، این احتمال نیز وجود دارد که متخصص جهت جلوگیری از عوارض بعدی و بازگشت بیماری تا مدت زمان شش ماه فرد را از هرگونه فعالیتی که به مثانه فشار بیاورد منع کرده یا آنها را به حداقل برساند.
8- روش‌های پیشگیری از افتادگی رحم و مثانه
ممکن است پرولاپس در هر شرایطی اجتناب ناپذیر باشد. با این وجود، می تواند با استفاده از روش های متعددی برای کاهش ریسک ابتلا به این بیماری اقدام کرد که موارد زیر را شامل: می شوند
• انجام ورزش به طور مرتب در طول بارداری و پس از زایمان
• انجام تمرینات کگل
• داشتن یک رژیم غذایی طبیعی پرفیبر و کاملاً متعادل
• مصرف روزانه‌ی مقدار زیاد مایعات
• خودداری از زور زدن درطول اجابت مزاج
• اجتناب از بلند کردن اجسام سنگین
• کنترل وزن
• درمان بیماری هایی که موجب افزایش فشار در لگن می شوند مانند سرفه یا یبوست مزمن
عمل ترمیمی یکی از انواع عمل‌های درمان پرولاپس اندام‌های حفره لگنی است که جهت بهبود و حفظ موقعیت اندام‌ها انجام می گیرد. این جراحی به طور معمول با بی هوشی همراه بوده و پزشک اندام‌های لگن برش‌هایی را در واژن جهت درمان ایجاد می نماید. در شرایطی که فرد تصمیمی مبنی بر بارداری داشته باشد، پیشنهاد اورولوژیست تاخیر در زمان جراحی خواهد بود؛ زیرا زایمان در این شرایط باعث افزایش عفونت و بازگشت بیماری خواهد بود.9- جراحی ترمیمی و عمل پرینورافی
خانم دکتر ویدا یوسفیان دکتر زنان خوب غرب تهران اضافه کردند: عمل پرینورافی نیز جراحی ترمیمی می باشد. در این عمل دیواره های پشتی واژن به هم نزدیکتر شده و ترمیم در بخش خارجی واژن انجام می گیرد.
در این مواقع اورولوژیست ها توصیح می کنند که تنگی واژن زیاد نباشد، چون اثرات جانبی مانند روابط جنسی دردناک و در پی آن سردی جنسی را در پی دارد. به طور معمول این عمل نیازی به بی هوشی نداشته و ازطریق بی حسی موضعی در مدت زمانی کوتاه در حدود 30 تا 60 دقیقه صورت می گیرد.
10- چه افرادی کاندیدای استفاده از این عمل جراحی هستند؟
1- بیمارانی که مشکل شلی عضلات کف لگن داشته و نارضایتی جنسی موجب افسردگی و سرخوردگی آنها می گردد.
2- بیمارانی که پرولاپس مثانه و رحم دارند.
3- بیمارانی که به سبب افزایش سن و یا زایمان های مکرر دچار شلی واژن شدند.
4- مراجعینی که هنگام برقراری ارتباط جنسی دچار اختلال بوده و به ارگاسم نمی رسند.
5- بیمارانی که دارای تیرگی ناحیه ی تناسلی هستند.
6- افراد با سن بالا
7- افرادی که زایمان های طبیعی مکرری داشته اند.
8- افرادی که به دلایل ژنتیکی بافت واژن آنها دچار شل شدگی شده باشد.
9- افرادی که به دلیل گشادی واژن، دچار عفونت های زیاد واژن و رحم می شوند.
مقاله برای مطالعه بیشتر: آیا عمل زیبایی واژن (لبیاپلاستی) نیاز به استراحت و دوره نقاهت طولانی دارد؟ و می‌توان هم زمان 2 تنگ کردن واژن و سفید کردن واژن را انجام داد؟
• انجام تست های انعقاد خون و پاپ اسمیر11- اقدامات لازم قبل از انجام پرینورافی
• درمان عفونت های باکتریایی و قارچی فرد قبل از جراحی
• عدم وجود مشکل هورمونی در فرد مراجعه کننده
• فرد از نظر شرایط روحی و روانی باید آمادگی جراحی را داشته باشد.
• فرد باید اطلاعات کامل و دقیق از این جراحی را دارا بوده و سپس عمل کند.
12- کسانی نباید عمل پرینورافی را انجام دهند
• افراد باردار و یا افرادی که تا سه ماه آینده قصد باردار شدن دارند.
• افراد با سیستم ایمنی ضعیف
• افراد دارای بیماری های خاص
• افراد دارای حساسیت های خاص (با نظر پزشک).
13- مزایای عمل پرینورافی
از مزایای جراحی پرینورافی طول مدت کوتاه جراحی و تسریع دربهبودی است، فرد بعد از زمان 62 ساعت توانایی انجام کارهای روزمره خود را خواهد داشت.
14- آیا عمل پرینورافی عوارضی هم دارد؟
شاخصترین خصوصیت این جراحی نداشتن اثر جانبی می باشد. این عمل همزمان با رفع تیرگی ناحیه تناسلی و لابیا پلاستی انجام می شود. جهت پیشگیری از عفونت واژینال بعد از جراحی رعایت بهداشت الزامی است. اگر واژن بیشتر از حد مجاز تنگ گردد، ارتباط جنسی می تواند دردناک باشد.
15- نکات مراقبتی پس از عمل پرینورافی
• استراحت به مدت 5 تا 7 روز
• عدم برقراری رابطه جنسی به مدت 6 تا 8 هفته.
• کاهش فعالیت‌های شدید
• انجام بعضی از فعالیت های ورزشی نظیر یوگا، شنا و دراز نشست جهت بهبود عضلات لگنی
• استفاده از داروی ملین برای کاهش فشار بر دیواره واژن
• استفاده دقیق و به موقع از داروهای تجویز شده
• عدم وجود رطوبت و تمیز نگه داشتن محل جراحی
16- عود پرولاپس رحم و مثانه و مش واژن
جراحی برای بهبود پرولاپس رحم و مثانه و شل شدگی واژن همیشه موفق نمی باشد و بعضی اوقات پرولاپس عود می‌کند. بنابراین از مش‌های سنتزی (غیرقابل جذب) و زیستی (قابل جذب) جهت حفظ دیواره واژن می‌توان بهره برد که بیشتر مراجعین عکس العمل مطلوبی به مش (mesh) واژینال دارند.
17- دوران بهبودی پس از جراحی
دکتر زنان شهرک غرب در این مورد گفتند: به طور معمول بعد از بیشتر جراحی های پرولاپس رحم فرد 24 ساعت در کلینیک تحت نظر خواهد. در جراحی های بزرگتر مانند هیستروکتومی (برداشت رحم) فرد زمان بیشتری بستری خواهد شد. بعد از جراحی مقداری گاز در واژن قرار گرفته تا در یک روز پس از جراحی مانند پانسمان عمل نموده و کمی دردناک است. به طور معمول بخیه‌ها جذبی بوده و بعد از چند هفته به صورت خودکار از بین می روند. فرد تا چند روز یا چند هفته بعد از جراحی خونریزی و ترشحات وازینال مشابه با خونریزی قاعدگی خواهد داشت..
احتمال بازگشت بیماری در افرادی که تحت عمل جراحی قرار گرفته‌اند
بسته به شرایط بیمار، در ده درصد موارد مشکل بازگشت بیماری وجود دارد. در مراجعین سالخورده ای که بافت‌هایشان رو به زوال بوده یا افرادی که دلیل پرولاپس رحم در آنها یبوست خفیف است و هنوز معالجه نشده، بازگشت بیماری محتمل می باشد.
18- هزینه‌های عمل جراحی
در خصوص هزینه جراحی افتادگی رحم و مثانه بسته به نوع عمل جراحی و مدت زمان بستری در بیمارستان، دستمزد جراح یا متخصص، مکان جغرافیایی و …، به همین دلیل نمی‌توان به طور دقیق و ثابت هزینه را بیان کرد. بنابراین حتما بایستی از پزشک متخصص پرسید.
راه‌‌‌‌‌های ارتباطی با دکتر ویدا یوسفیان جراح و متخصص زیبایی زنان در شهرک غرب:
22074065 – 09370786637
مقاله ما در لینک دین:
مزایا و معایب لابیاپلاستی
